W edukacji pozaformalnej stosuje się całą gamę różnorodnych metod pracy z grupą. Jednak mają one jedna cechę wspólną – są to metody aktywne. Ich podstawowym założeniem jest zaangażowanie w cały proces dydaktyczny jednostek uczących się. Metody te kładą nacisk na sam proces uczenia, ważne jest uczestniczenie w cyklu edukacyjnym, który jest nastawiony na samodzielne odkrywanie świata, a nie nauczanie o nim. Metody te mają wiele zalet, m.in. umiejętności oraz wiedza zdobyte samodzielnie są trwalej zapamiętywane, poza tym metody te zakładają aktywność zarówno uczniów jak i nauczycieli, dzięki czemu proces nauczania nie jest rutyną ani nudnym obowiązkiem.
Stosowanie metod aktywnych w praktyce prowadzi do:
- zwiększenia skuteczności nauczania i uczenia się,
- możliwości motywowania uczniów do działania,
- możliwości rozwijania twórczego myślenia, kreatywności ucznia oraz własnej,
- integracji wiedzy różnych przedmiotów,
- umiejętności współpracy i komunikacji w grupie,
- umiejętności organizowania pracy własnej i innych.